ХҮН АМ
2017 оны жилийн эцсийн байдлаар манай сум нь нийт 3778 хүн амтай, 1032 өрхтэй, Үүнээс Рашаант тосгоны Шар-Ус 1-р багт 1831 хүн ам, 480 өрхтэй, Баянцогт 2-р баг нь 1342 хүн ам, 380 өрхтэй, Хонгор овоо 3-р баг нь 605 хүн ам, 172 өрхтэй байна. 2017 онд Сумын хэмжээнд: шилжиж ирсэн- 148, шилжиж явсан – 136, Нийт- 284 иргэн бүртгэгдсэн бол шинээр төрсөн 70, нас баралт 23, гэрлэлт 12 иргэн бүртгэгдсэн байна.
Хөдөө аж ахуй:
Сумын хэмжээнд 184757 толгой мал тоолуулснаас Тэмээ-403, Адуу- 13068 , Үхэр-16977 , Хонь-88264, Ямаа-66045 байна.Нийт малын 44,5% буюу 96290 хээлтэгч мал байна. Нийт үхэр сүргийн 67,4%-ийг Сэлэнгэ үүлдрийн цэвэр эрлиз үхэр эзэлдэг.
Малын толгойн тоог 3-н жилээр авч харьцуулбал:
|
Малын төрөл |
2015 оны /жилийн эцэс/ |
2016 оны /жилийн эцэс/ |
2017оны /жилийн эцэс/ |
2016 онтой харьцуулхад
|
|||
|
тоо |
хувь |
тоо |
хувь |
тоо |
хувь |
|
|
|
Тэмээ |
360 |
0,2 |
410 |
0,2 |
403 |
0,2 |
-7 |
|
Адуу |
12078 |
6,4 |
13726 |
6,3 |
13068 |
7,2 |
-658 |
|
Үхэр |
17263 |
9,2 |
19557 |
9,0 |
16977 |
8,7 |
-2580 |
|
хонь |
91188 |
48,8 |
106511 |
49,3 |
88264 |
50,9 |
-18247 |
|
ямаа |
65831 |
35,2 |
75856 |
35,1 |
66045 |
33,0 |
-9811 |
|
Сумын дүн |
186720 |
100 |
216060 |
100 |
184757 |
100 |
-31303 |
Дээрхи хүснэгтээс үзэхэд 2017 онд тэмээ хэвийн адуу 0,9 өссөн үхэр 0,3%-иар буурсан хонь 1,6% өссөн ямаа 2,1% иар буурсан үзүүлэлттэй байна.
Нийт малын тоо өнгөрсөн оныхоос 22,8%-иар буурсан нь ган зудны улмаас малчид иргэд малаа эрэсдэлээс хамгаалах үүднээс маханд борлуулсанаас болж байна.
2017 онд 6092 толгой мал зүй бусаар хорогдсоноос тэмээ 5 адуу 385, үхэр 924, хонь 2560 ямаа 2218 толгой хорогдсон байна. 350 Зүй бусаар хорогдсон малын толгой буюу 5,7 % өвчнөөр мөн 276 толгой ба 4,5 % чононд идүүлсэн байна.
Оны эхний төллөх 96290 хээлтэгчийн 78,8% буюу 77499 толгой хээлтэгч мал төллөж гарсан төлийн 98,7% ба 76437 толгой төл бойжиж байна. Үүнээс ботго 64 унага 2580 тугал 5762 хурга 41126 ишиг 26905 байна. Бүгд 1291 толгой төл хорогдсоноос ботго 3 унага 76 тугал 127 хурга 610 ишиг 475 толгой хорогдоод байна.
Мал төлөлт төл бойжилтыг, өнгөрсөн оны жилийн эцсийн дүнтэй харьцуулан авч үзвэл.
|
Он |
Мал төлөлт |
Төл бойжилт
|
100 эхээс |
|||||||||
|
Төллөх хээлтэгч |
Төлөлсөн хээлтэгч |
хувь |
Гарсан төл |
Хорогдсон төл |
Бойжсон төл |
Бойжилтын хувь |
ботго |
унага |
тугал |
хурга |
ишиг |
|
|
2016 |
84967 |
81762 |
96,2 |
81762 |
285 |
81477 |
99,6 |
74 |
78 |
81 |
97 |
97 |
|
2017 |
96290 |
77649 |
80,6 |
77728 |
1291 |
76437 |
98,7 |
78 |
61 |
76 |
83 |
77 |
|
Зөрүү |
+11323 |
-4263 |
-15,6 |
-4034 |
+1006 |
-5040 |
-0,9 |
+4 |
-17 |
-5 |
-14 |
-20 |
Газар тариалан: Сумын нийт эдэлбэр газар нутгийн 95,1 хувийг ХАА-н эдэлбэр газар эзлэдэг. Үүнээс газар тариалангийн талбай 25476 га, Хадлангийн талбай 16,9 мянган га, Бэлчээрийн талбай 243,8 мянган га газар эзэлдэг байна. 2017 онд тус сум улаан буудай 12915 га-д тариалалт хийснээс сүүлийн 15 жилд тохиолдоогүй ган болж 7941 га –ын ургац алдаж ,4974 га –аас 3134,5 тн буюу 1 га –аас 6,3 цн улаан буудай хураан авсан байна.
Энэ жилийн хувьд арвай буудай 80 га-д гурвалжин будаа 100 га-д тосны ургамал 4349 га-д тариалсан боловч 100 % ургац алдсан байна.Төмс 32 га –д тариалж 313,6 тн буюу 1 га-аас 98 цн , хүсний ногоо 48,2 га-д тариалж 485,6 тн буюу 1 га-аас 100,7цн ургац хураалаа. Харин Эрдэнэшиш / тэжээлт ургамал /50 га-д тариалж 300 тн буюу 1 га-аас 60 цн арвин ургац авсан байна.Жимс жимсгэний үйлдвэрлэлийг жил бүр нэмэгдүүлэн 2017 онд чацарган, үхрийн нүд, болон бусад төрлийн жимсний суулгацыг үржүүлж байна.
Хот байгуулалт, газрын харилцаа:
Орхонтуул сумын төв нь Засаг захиргаа –хөдөө аж ахуй үйлчилгээний үүрэг давамгайлсан сум юм. Сумын төвийн нутаг дэвсгэрийн бүсчлэлийн өнөөгийн байдал :
· Орон сууц, олон нийтийн –15,4 га
· Үйлдвэрлэлийн - 6,8 га
· Ногоон байгууламж, амралт, аялал жуулчлалын - 10,1 га
· Хөдөө аж ахуйн -234405 га
· Зуслангийн –22100 га
Өнөөгийн байдлаар 798 иргэн гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтаар 167,3 га газар өмчилж, 232 иргэн, аж ахуй нэгж өвөлжөө , хаваржааны зориулалтаар 189,4 га газар , 1 байгууллага амралт , аялал жуулчлалын зориулалтаар 1 иргэн 7,3 га газар, 45 иргэн 30 аж ахуй нэгж газар тариалангийн зориулалтаар 25840,0 га газар эзэмшиж байна.
Tweet